भारत सरकारने महिलांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करण्यासाठी अनेक योजना सुरू केल्या आहेत. त्यातीलच एक महत्वाची योजना म्हणजे प्रधानमंत्री विश्वकर्मा शिलाई मशीन योजना. या योजनेत महिलांना मोफत शिलाई मशीन दिली जाते. यामुळे त्या स्वतःचा व्यवसाय सुरू करू शकतात आणि घरबसल्या पैसे कमवू शकतात. यामुळे अनेक महिलांचे जीवनमान सुधारत आहे.
महिलांसाठी आर्थिक मदत
या योजनेत महिलांना शिलाई मशीन खरेदीसाठी 15,000 रुपयांपर्यंत आर्थिक मदत मिळते. ही मदत त्यांना स्वावलंबी बनवण्यासाठी दिली जाते. तसेच, सरकार शिवणकाम शिकण्यासाठी मोफत प्रशिक्षणही देते. त्यामुळे नवीन कौशल्य शिकून महिला स्वतःचा व्यवसाय सुरू करू शकतात.
मोफत प्रशिक्षण आणि दररोज भत्ता
या योजनेत सहभागी होणाऱ्या महिलांना 5 ते 15 दिवसांचे मोफत प्रशिक्षण दिले जाते. या काळात प्रशिक्षण घेताना दररोज 500 रुपये भत्ता देखील दिला जातो. म्हणजे शिकतानाच महिलांना थोडे पैसेही मिळतात. या प्रशिक्षणात शिवणकामाचे विविध तंत्र शिकवले जाते, ज्यामुळे महिलांचा आत्मविश्वास वाढतो.
व्यवसायासाठी कर्ज सुविधा
प्रशिक्षण पूर्ण झाल्यानंतर, ज्या महिलांना टेलरिंग व्यवसाय सुरू करायचा आहे, त्यांना 3 लाख रुपयांपर्यंत कर्ज मिळू शकते. यावर फक्त 5% व्याजदर आहे. यामुळे महिलांना कमी पैशात व्यवसाय सुरू करता येतो आणि भविष्यात चांगले उत्पन्न मिळवता येते.
फक्त शिवणकामच नाही – 18 वेगवेगळे व्यवसाय
ही योजना फक्त शिवणकामापुरती मर्यादित नाही. महिलांना 18 वेगवेगळ्या व्यवसायांमध्ये संधी मिळते. उदाहरणार्थ, हाताने बनवलेली उत्पादने, सुगंधी साबण, बांगडी बनवणे इत्यादी. सरकार या व्यवसायांसाठीही महिलांना प्रशिक्षण आणि आर्थिक मदत देते. त्यामुळे महिला आपल्या आवडीच्या व्यवसायात काम करू शकतात.
कोण अर्ज करू शकते? (पात्रता निकष)
या योजनेसाठी अर्ज करण्यासाठी महिलांना पुढील अटी पूर्ण कराव्या लागतील:
- महिला भारतीय नागरिक असावी.
- तिचे वय 20 ते 40 वर्षांदरम्यान असावे.
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 1.44 लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे (महिन्याला 12,000 रुपयांपेक्षा जास्त नसावे).
- गरीब, विधवा आणि दिव्यांग महिलांना प्राधान्य दिले जाते.
अर्ज करण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे
महिलांनी अर्ज करताना पुढील महत्वाची कागदपत्रे द्यावी लागतील:
- आधार कार्ड किंवा मतदार ओळखपत्र
- उत्पन्नाचा दाखला
- वयाचा पुरावा
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
- बँक खात्याची माहिती
- जर महिला विधवा किंवा दिव्यांग असेल, तर संबंधित प्रमाणपत्र
योजना अर्ज प्रक्रिया आणि अंतिम तारीख
ही योजना मार्च 2028 पर्यंत लागू असेल. परंतु सरकार वेळोवेळी तिची मुदत वाढवू शकते. इच्छुक महिलांनी योजनेची अधिकृत माहिती सरकारी संकेतस्थळावर किंवा स्थानिक कार्यालयात मिळवावी आणि लवकरात लवकर अर्ज करावा.
महिलांसाठी या योजनेचे फायदे
- स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याची संधी
- घरबसल्या पैसे कमवण्याचा उत्तम मार्ग
- नवीन कौशल्ये शिकण्याची संधी
- कुटुंबाला आर्थिक मदत करता येते
- समाजात महिलांचे योगदान वाढते आणि त्या स्वावलंबी बनतात
प्रधानमंत्री विश्वकर्मा शिलाई मशीन योजना ही महिलांसाठी सुवर्णसंधी आहे. या योजनेमुळे महिलांना मोफत शिलाई मशीन, प्रशिक्षण आणि आर्थिक मदत मिळते. त्यामुळे त्या स्वतःचा व्यवसाय सुरू करून स्वावलंबी बनू शकतात. यामुळे महिलांचे जीवनमान सुधारते, रोजगाराच्या संधी वाढतात आणि संपूर्ण समाजाचा विकास होतो. त्यामुळे ज्या महिलांना या योजनेचा लाभ घ्यायचा असेल, त्यांनी लवकरात लवकर अर्ज करावा.